Voordelen gietijzeren pan

Gietijzeren pannen en potten worden al eeuwenlang overal ter wereld gebruikt. En daar zijn goede redenen voor. Wanneer je een gietijzeren pan goed onderhoudt, gaat deze namelijk levenslang mee. Je komt daarom pannen tegen van meer dan honderd jaar oud. Die zien er nog steeds goed uit en zijn na al die jaren nog steeds te gebruiken. Koken met een gietijzeren pan heeft nog veel meer voordelen.

Wat is een gietijzeren pan?

Een pan van gietijzer is vrijwel altijd volledig gemaakt uit, je raadt het al, gietijzer. Ze zijn opgetrokken uit een mengsel (legering) van ijzer, koolstof, mangaan en silicium. Het ruwe ijzer wordt samen met kooks, een soort steenkool, en kalk omgesmolten. Dit mengsel wordt daarna in een mal gegoten. Daarom dus ook de naam ‘gietijzer’.

In Azië, en dan vooral China, Japan en Korea is er een lange traditie van koken in gietijzeren potten. De eerste keer dat deze potten opduiken in de geschiedenis was rond het jaar 680 n.C. Ze werden gebruikt boven een open vuur. Iets waar gietijzeren pannen goed bestand tegen zijn. Beroemd zijn bijvoorbeeld de Dutch Ovens, gietijzeren kookpotten die in de 19e eeuw door Nederlandse emigranten werden meegenomen naar Amerika. Pas na de komst van het fornuis, werd de gietijzeren pan echt populair. Ze waren geliefd vanwege de duurzaamheid van het materiaal.

Aan dat materiaal kun je een gietijzeren pan overigens goed herkennen. Wanneer je een pan van gietijzer in je handen hebt, zul je merken dat deze flink zwaarder is. Ook is het materiaal een stuk ruwer in vergelijking met een gewoon aluminium koekenpannetje. Juist dat materiaal zorgt voor de voordelen van een gietijzeren pan.

Heeft bakken in een gietijzeren pan voordelen?

Jazeker! Wanneer je besluit om een gietijzeren pan te kopen, zul je al snel de voordelen van deze oersterke pannen ontdekken.

Een gietijzeren pan wordt na ieder gebruik beter

Wanneer je een nieuwe pan wilt kopen, zul je zien dat je wordt overspoeld door een absurd groot aanbod aan anti aanbakpannen. Keramisch, emaille, teflon, allemaal beloven ze de perfecte anti aanbaklaag te zijn. Maar, het is en blijft een chemisch laagje dat na verloop van tijd steeds slechter zal worden.

Wanneer je een gietijzeren pan koopt, dan heeft deze nog geen anti aanbaklaag. Dit laagje moet je zelf creëren. Door een plantaardige olie op een hoge temperatuur te laten hechten aan de pan, zorg je zelf voor de allerbeste antiaanbaklaag.

Regelmatig gebruik en goed onderhoud (belangrijk!) zal de pan van gietijzer steeds beter maken. Je hebt daardoor uiteindelijk een onverwoestbare pan die niet alleen loeiheet kan worden, maar waar ook je eten niet in blijft plakken.

Gietijzer kan hitte goed vasthouden

Eén van de beste eigenschappen van gietijzer is het lang kunnen vasthouden van warmte. Wanneer de gietijzeren pan op temperatuur is, dan blijft ‘ie ook heet. Ben je op zoek naar een goede pan voor steak en ander vlees, dan heb je aan een gietijzeren pan de beste koop.

Gietijzeren pannen zijn duurzaam

Gietijzer is zo ontzettend duurzaam dat een pan van honderd jaar oud nu nog steeds probleemloos te gebruiken is. Dat kunnen we niet zeggen van het gemiddelde non stick koekenpannetje dat al na een paar maanden sporen van gebruik laat zien. Een gietijzeren pan is praktisch onverwoestbaar. Het is dan ook een aanschaf waar je echt jarenlang plezier van zult hebben.

Voorkomt dat voedsel aanbrandt

Soms wordt gedacht dat in een pan van gietijzer je eten altijd zal aanbakken. Dat is echt een fabeltje. Een gewone pan is gemaakt van aluminium en dat geleidt warmte zeer goed. Zet je deze op het vuur dan zal de warmte zich ongelijk verdelen. Dit zijn de zogenaamde ‘hotspots’ die ervoor zorgen dat je eten aanbrandt

Bij een gietijzeren pan is dat totaal niet aan de orde. Gietijzer is een slechte warmtegeleider, maar houdt de warmte juist wel weer goed vast. Daarom laat je een de pan eerst rustig op temperatuur komen. De hitte wordt zo gelijkmatig verdeeld en voorkom je aangebrand eten in een gietijzeren pan.

Gietijzer is geschikt voor alle warmtebronnen

De warmtebron die je gebruikt is van invloed op het soort pannen dat je mag gebruiken. Veel pannen kunnen niet op ieder fornuis of kookplaat worden gebruikt. Met een gietijzeren pan maak je het jezelf gemakkelijk. Een pan van gietijzer is namelijk geschikt voor alle warmtebronnen.

Je kunt een gietijzeren pan gebruiken op inductie of keramische kookplaat, maar ook gewoon op gas. Je kunt met deze pan zelfs gas en inductie met elkaar afwisselen. En omdat de pan zo goed bestand is tegen hoge temperaturen, kun je deze ook gewoon met het grootste gemak in de oven schuiven. Je kunt met een pan van gietijzer zelfs koken op de bbq.

Koken op hoge temperaturen

Gietijzer mag ontzettend heet worden. Veel heter dan een gewone pan. Dat is een groot voordeel van gietijzeren pannen. Want, hoe te heter de pan hoe sneller de maillard reactie – dat lekkere bruine korstje – zal komen. Een eigenschap waar iedere fanatieke kok blij van wordt. Gietijzeren pannen zijn daarom perfect voor het dichtschroeien van vlees of het roosteren van groenten.

Een gietijzeren pan en sous-vide zijn om dezelfde reden een gouden combinatie. Na het warmwaterbadje heeft het vlees al de perfecte garing, maar een bruin korstje ontbreekt. Je hebt de pan dan ook alleen maar nodig om te zorgen voor die lekkere karamelisatie. Dat moet zo heet en tegelijkertijd zo kort mogelijk.

Gemakkelijk schoonmaken

Een pan van gietijzer is eenvoudig te reinigen. Gebruik simpelweg een beetje water en een zacht afwassponsje. Is de pan erg vies, dan mag je ook een beetje afwasmiddel gebruiken. Zorg er wel voor dat je de pan daarna even goed naspoelt. Na het reinigen nog even een druppeltje olie in de pan en uitwrijven met een keukenpapiertje. Je pan is daarna weer helemaal klaar voor volgend gebruik.

Gezonder koken

Gewone anti-aanbakpannen hebben een chemisch laagje om te voorkomen dat je eten aanbakt. Het gebruik van deze coatings is niet helemaal onomstreden. Er is bijvoorbeeld veel te doen geweest over de teflon coating in pannen. Dat is de reden dat er nu andere non-stick materialen worden gebruikt. Maar hoe je het ook bekijkt; het is en blijft een chemisch laagje dat niet goed tegen hoge temperaturen kan en snel zal beschadigen.

Een gietijzeren pan daarentegen is puur en heeft geen in het laboratorium ontwikkelde chemische coatings. Door de pan na gebruik in te smeren met een beetje plantaardige olie, zorg je zelf de allerbeste natuurlijke anti aanbaklaag.

In een pan van gietijzer hoef je daarom veel minder olie te gebruiken dan in een pan van aluminium of plaatstaal. Een klein beetje olie is al voldoende voor een gelijkmatige garing zonder aanbranden. Dat is een stuk gezonder.